سوختگی ها و آسیب های پوستی

برای ثبت نظر خود کلیک کنید
[تعداد: 1 میانگین: 4]

سوختگی یکی از حوادث مهم و زیان بار جانی و مالی است که سالیانه هزاران کشته و مجروح به جای می گذارد، علاوه بر این سوختگی ها هزینه های درمانی سنگینی را به خانواده ها تحمیل می نماید که علیرغم تلاش های فراوان ممکن است علاوه بر تغییرات ظاهری، نقایصی را برای همیشه بر جای گذارد. سوختگی ها دامنه وسیعی دارند که از یک آسیب های پوستی و تاول گرفته تا از دست رفتن حجم زیادی از آب بدن و بروز شوک، متغیر هستند. خوشبختانه با اقدام سریع و به موقع میتوان به طور چشمگیری از پیشرفت ضایعات سوختگی و عوارض آن جلوگیری نمود. مسلماً برای رسیدن به این هدف مهم، آشنایی با راههای مقابله با هریک از سوختگی ها ضروری به نظر می رسد.

ـ سوختگی ها و آسیب های پوستی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

آسیب پوست یا غشاهای مخاطی بدن توسط عواملی مانند حرارت شدید، مواد شیمیایی، جریان برق و تابش اشعه را سوختگی می نامند. به طور کلی می توان گفت شایع ترین علت سوختگی در اطفال زیر ۳ سال آب جوش و در اطفال ۱۴-۳ ساله آتش گرفتن لباس است. در مردان در سنین ۶۰-۱۵ سالگی بیشترین عامل سوختگی حوادث صنعتی است. در زنان بیشتر سوختگd با آب جوش، انفجار گاز، چراغ نفتی، روغن و به طور کلی حوادث منزل و آشپزخانه میباشد. در سنین بالای ۶۰ سال هم حوادثی مانند سیگار کشیدن در رختخواب و یا آتشسوزی منزل باعث سوختگی می شود، سوختگی با آب جوش بیشتر در اطفال پسر و سوختگی به علت آتش گرفتن لباس در دختران شایع تر است. بنابراین مرگ و میر دختران بیشتر از پسران است. سوختگی ها به چهار دسته تقسیم می شوند: ۱) سوختگی حرارتی ۲) سوختگی شیمیایی ۳) سوختگی با جریان برق ۴) سوختگی تابشی برای ارزیابی شدت سوختگی و درمان موثر آن لازم است علت سوختگی را بدانیم و با نتایج و عوارض هریک از انواع سوختگی آشنا باشیم.

فراموش نکنید

تماس با مواد بسیار سرد مانند اکسیژن مایع، نیتروژن مایع و یخ خشک سبب ایجاد نوعی سوختگی به نام سوختگی سرد می شود.

 

عوارض سوختگی

  1. از دست رفتن مایعات بدن: مهم ترین اختلال و عارضهای که بلافاصله پس از سوختگی ایجاد می شود، از دست رفتن مایعات بدن به علت تخریب لایه چربی پوست است که باعث می شود تبخیر مایعات تا حدود ۱۰ برابر اندازه طبیعی افزایش یابد، از سوی دیگر آسیب به عروق پوستی ناحیه منجر به خروج مایعات، تجمع آن در فضای بیرون سلول و در نتیجه تورم نسج سوخته می شود. از دست دادن مایعات بدن به خصوص در ۸ ساعت اول پس از حادثه اهمیت ویژه ای دارد. در سوختگی های وسیعتر از ۲۵ درصد سطح بدن این امر منجر به شوک خواهد شد و در صورت جایگزین نکردن مایعات از دست رفته، مرگ را به دنبال خواهد داشت.

فراموش نکنید

در ساعات اولیه پس از یک سوختگی وسیع، مهم ترین خطری که جان مصدوم را تهدید می کند، از دست رفتن مایعات بدن و شوک می باشد.

  1. از دست رفتن گرما و انرژی بدن: به دنبال سوختگی و از بین رفتن پوست، تبخیر مایعات از سطح بدن افزایش می یابد. این امر منجر به از دست رفتن ناگهانی حرارت بدن می شود. بنابراین مصدومین با سوختگی های وسیع، به منظور جلوگیری از افت ناگهانی درجه حرارت بدن ، باید در حال انتقال به مراکز درمانی با روانداز تمیزی پوشانده شوند.
  2. عفونت: بروز این عارضه در مراحل بعدی درمان سوختگی به خصوص اگر مراقبت دقیقی از محل آسیب دیده به عمل نیاید جان مصدوم را تهدید می کند.
  3. عوارض گوارشی: سوختگی های وسیع غالباً باعث اتساع معده و استفراغ می شوند. بنابراین:

اولاً: مصدومین دچار سوختگی وسیع نباید چیزی بخورند یا بنوشند.

ثانیاً: این مصدومین باید به پهلو خوابانده شوند تا از ورود مواد استفراغی به مجاری هوایی و خفگی جلوگیری شود.

فراموش نکنید

الزاماً کلیه عوارض ذکر شده در تمام انواع سوختگی ها مشاهده نمی شود و همچنین برخی از عوارض ذکر شده منحصر به نوع سوختگی می باشد.

ـ ارزیابی شدت سوختگی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

به منظور ارزیابی وضعیت مصدوم و تعیین اقدامات اولیه، ابتدا باید شدت سوختگی رابرآورد نمود.

فراموش نکنید

ممکن است مصدومی با یک سوختگی عمیق ولی کوچک نسبت به مصدوم دیگری با سوختگی سطحی ولی وسیع از وضعیت بهتری برخوردار باشد.

شدت سوختگی با توجه به شرایط ایجاد سوختگی، درجه سوختگی ، وسعت سوختگی ، محل سوختگی، همراهی سوختگی با آسیب ها یا بیماری های دیگر و سن مصدوم تعیین می شود.

شرایط ایجاد سوختگی

توجه به چگونگی وقوع حادثه، شرایط ایجاد سوختگی و زمان دقیق حادثه می تواند در تعیین شدت سوختگی و آسیب های احتمالی مؤثر باشد برای مثال اگر سوختگی به علت انفجار ایجاد شده باشد( مانند بمب یا کپسول گاز) علاوه بر سوختگی در نقاط مختلف بدن، باید احتمال آسیب های ناشی از موج انفجار مانند شکستگی ها، آسیب های شکم و قفسه سینه را نیز بدهید. همچنین در مواردی مانند آتشسوزی در فضای بسته، سوختگی توسط بخارهای سمی و مصدومین نجات یافته از آتش که بیهوش یا نیمه بیهوش هستند احتمال آسیب مجاری هوایی وجود دارد.

بیشتر مصدومین بلافاصله پس از حادثه هوشیار هستند بنابراین می توانید شرایط سوختگی و زمان دقیق سوختگی را از خود آنان سؤال کنید. توجه به علایٔم و نشانه های مصدوم نیز در تعیین آسیب های احتمالی مؤثر است به طور مثال اگر مصدوم  ازسردرد، گیجی و حواس پرتی یا هر اختلال عصبی دیگری شکایت دارد، به مسمومیت با گاز منوکسیدکربن مشکوک شوید.

درجات سوختگی

عمق سوختگی به درجه حرارت عامل ایجادکننده سوختگی و زمان تماس آن با پوست و ضخامت پوست ناحیه آسیب دیده بستگی دارد. سوختگی ها را بر حسب عمق سوختگی به سه درجه تقسیم می کنند (شکل ۱-۸ و ۲-۸):

۱ـ سوختگیهای درجه اول یا سطحی: در این نوع سوختگی، تنها لایه بیرونی پوست آسیب می بیند. در این حالت پوست گرم، قرمز، دردناک و در هنگام لمس حساس است و محل آسیبدیده با فشار ملایم انگشت رنگ پریده می شود. در بعضی موارد ممکن است تورم مختصری وجود داشته باشد ولی تاول ایجاد نمی شود. سوختگی ها درجه اول ابتدا بسیار دردناک هستند ولی معمولاً در عرض چند روز بدون به جا گذاشتن اثری از خود بهبود می یابند.

۲. سوختگی ها درجه دوم یا نسبتاً عمقی: در این نوع، تمام پوست بیرونی به علاوه قسمتی از پوست میانی دچار آسیب می شود. در ناحیه سوختگی، پوست نمای صورتی یا لکه دار پیدا می کند. با فشار ملایم انگشت، پوست رنگ پریده می شود. معمولاً در این نوع سوختگی تاول وجود دارد. پوست متورم و مرطوب، به شدت دردناک و به لمس حساس است و حتی فوت کردن به آن باعث ایجاد درد شدید می شود.

۳- سوختگی ها درجه سوم یا کاملا عمقی: در این نوع سوختگی، لایه های بیرونی و میانی و حتی شاید چربی، عضله و استخوان ناحیه آسیب دیده تخریب می شود و به علت انعقاد پروتیٔین های بافتی، یک بافت محکم و خشک به نام اسکار را بوجود می آورد. رنگ پوست ممکن است سفید، زرد مایل به قهوهای، سیاه یا کاملاً شفاف باشد. در این سوختگی به علت از بین رفتن انتهای اعصاب حسی، درد وجود ندارد. اما ممکن است درد در نواحی اطراف سوختگی وجود داشته باشد.

آسیب های پوستی

شکل ۱-۸ درجات سوختگی

سوختگی درجه ۱

سوختگی درجه ۲

سوختگی درجه ۳

شکل ۲-۸ درجات سوختگی

درجه ۱

 

درجه ۲

 

درجه ۳
عمق سوختگی

 

اپی درم

 

اپی درم + قسمتی از درم

 

اپی درم + تمام درم + هیپودرم

 

علت

 

ـ تابش شدید و طولانی خورشید

ـ حرارتهای خشک

 

ـ مایعات داغ، بخار آب

 

 

ـ تماس با مایعات بسیار داغ

ـ فلزات داغ

ـ سوختگی با مواد سوختنی

مانند بنزین و نفت

ـ مواد شیمیایٔی

ـ سوختگی با برق

 

رنگ قرمز و با فشار سفید می شود

 

صورتی مایل به قرمز

 

ـ سفید شفاف، زرد مایل به قهوه ای یا سیاه

ـ و در بچه ها قرمز بسیار تیره

 

سطح پوست

 

نرم

 

نرم

 

سخت (اسکار)

 

رطوبت

 

معمولی

 

مرطوب

 

خشک

 

تاول

 

وجود ندارد یا تاول ریز

 

وجود دارد

 

 

ندارد

 

حساسیت به لمس

 

دردناک

 

بسیار دردناک حتی حساس به جریان هوا

بسیار دردناک حتی حساس به جریان هوا

 

جدول ۱-۸ ویژگی های انواع سوختگی

وسعت سوختگی (درصد سوختگی)

عبارت است از درصدی از سطح پوست که آسیب دیده است. در صحنه حادثه وخامت سوختگی در مرحله اول با توجه به وسعت آن برآورد می شود. چون هرچه سوختگی وسیع تر باشد، مایعات بیشتری از دست می رود و احتمال شوک بیشتر است.

فراموش نکنید

هر مصدوم بالغی که بیش از ۹۰ درصد سطح بدن او سوخته باشد، به درمان بیمارستانی نیاز دارد.

برای تخمین وسعت سوختگی روشهای مختلفی وجود دارد:

۱. قانون عدد ۹: در این روش سطح بدن یک فرد بالغ به قرار زیر به ناحیه هایی تقسیم می شود که هر کدام ۹ یا ۱۸ درصد از سطح کلی پوست را به خود اختصاص می دهند:

سر و گردن:………………………. %۹

هر دست و بازو: ………………… %۹

هر پا: ……………………………. %۱۸

سینه و شکم:………………….. %۱۸

پشت و باسن: ………………… %۱۸

ناحیه تناسلی:  ………………… %۱

در کودکان این نسبت تغییر می کند به طوری که سر و گردن ۱۸ درصد و هر پا ۱۴ درصد سطح بدن را تشکیل داده و درصدی برای اندام تناسلی در نظر گرفته نمی شود. (شکل۸-۳).

۲. روش کف دست: کف دست هر فرد (بدون در نظر گرفتن انگشتان دست) معادل یک درصد سطح بدن اوست. از مقایسه ناحیه سوخته با کف دست خود مصدوم می توان به وسعت سوختگی پی برد. این روش خصوصاً در مواردی مانند سوختگی های پراکنده در نواحی مختلف بدن که وسعت سوختگی با قانون عدد ۹ قابل محاسبه نیست، سودمند می باشد.

(الف)

(ب)
شکل ۳-۸ تعیین درصد سوختگی الف- بزرگسالان ب- کودکان

محل و شکل سوختگی

محل سوختگی در تعیین وخامت آن بسیار مهم است. زیرا هرگاه سوختگی در محلی باشد که اندام های حیاتی بدن به خطر بیفتد فرد در معرض مشکلات تهدید کننده حیات قرار می گیرد. به طور مثال، سوختگی های سر و گردن خطرناکتر از سوختگی هایی با همان درجه و وسعت در نواحی دیگر بدن هستند، چون تورم ناشی از آنها می تواند باعث تنگی یا انسداد کامل مجاری هوایی و مشکلات تنفسی برای مصدوم شود.

در سوختگی های درجه ۳، زخم ایجاد شده مانع از برجسته شدن بافت متورم به طرف خارج می شود، بنابراین بافت های عمقیتر تحت فشار قرار می گیرند. فشار وارده به شریان ها می تواند باعث قطع جریان خون و مرگ بافت شود. این پدیده به خصوص در سوختگی های درجه سوم حلقوی دست و پا اهمیت ویژهای پیدا می کند و می تواند به علت ایجاد اختلال خونرسانی باعث مرگ عضو شود. در این حالت تنها درمان ممکن ، قطع عضو خواهد بود.

فراموش نکنید

در مصدومی که دچار سوختگی شدید در یکی از اندام هاست، باید به طور مکرر نبض، رنگ پوست پایین تر از محل سوختگی و قدرت عضلانی دست یا پای مبتلا را کنترل و با اندام مقابل مقایسه کنید.

 

اگر نبض انتهایی ضعیف باشد، رنگ پوست پایینتر از محل سوختگی متمایل به آبی شود یا مصدوم از ضعف یا احساس گزگز و مورمور در اندام آسیب دیده شکایت داشته باشد، باید به اختلال خونرسانی مشکوک شد. در این شرایط اندام مبتلا باید بالاتر از سطح قلب نگه داشته شده و مصدوم سریعاً به مرکز درمانی رسانده شود. سوختگی های برخی از نواحی بدن با وجودی که تهدیدکننده جان مصدوم نیستند، ولی به علت درجه ناتوانی ناشی از آنها، حساستر از سوختگی سایر نواحی به شمار می روند. سوختگی صورت، دست ها و پاها (پایین تر از مچ)، آرنج ها، زانوها، زیر بغل و ناحیه تناسلی از این موارد به شمار می روند بنابراین در این سوختگی های مصدومین باید به سرعت به مراکز درمانی منتقل شوند (شکل ۴-۸).

شکل ۴-۸ نواحی پرخطر از نظر سوختگی

سن مصدوم

شیرخواران زیر یک سال و بالغین بالای ۵۵ سال تحمل کمتری در برابر سوختگی دارند. کودکان علاوه بر تفاوت های موجود در درصد سطح بدن با سایر مشکلات فرآیند رشد مواجه هستند. آن ها به دلیل سطح پوست نسبتاً بزرگی که در مقایسه با توده بدنی دارند، مستعد اتلاف بیشتر مایعات در هنگام سوختگی نسبت به بالغین هستند. بالغین سالخورده دوره بهبودی طولانی دارند و ممکن است بیماری های زمین های داشته باشند که پاسخ آن ها را به سوختگی تحت تاثیر قرار می دهد.

بیماری های همراه

سوختگی می تواند باعث تشدید برخی از بیماریها از جمله مرض قند، بیماری های قلبی- ریوی و … شود. بنابراین توجه به بیماری های زمینهای نیز در ارزیابی مصدوم اهمیت دارد.

ـ سوختگی حرارتی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع حرارتی مختلف از قبیل مایعات یا گازهای داغ، فلز داغ و شعله می توانند باعث سوختگی حرارتی شوند.

اقدامات‌‌اولیه‌

به هنگام آتش سوزی اولین اقدام ضروری خاموش کردن لباس ها و موهای مصدوم است و پس از آن باید به بررسی وضعیت عمومی او پرداخت. بلافاصله مصدوم را بخوابانید و روی او آب یا سایر مایعات غیرقابل اشتعال بریزید یا اینکه مصدوم را با یک پرده، پتو، کت یا گلیم بپوشانید و او را روی زمین خوابانده و بغلتانید.

نکات زیر را رعایت کنید:

ـ اگر لباسهای مصدوم در حال سوختن است اجازه ندهید بدود چون این کار آتش را شعله ور می کند.

ـ مصدوم نباید سرپا بایستد چون شعله ممکن است به موهایش سرایت کند. علاوه بر آن، با این کار احتمال تنفس گازهای داغ و یا سمی بیشتر می شود.

ـ اگر لباس های مصدوم آغشته به بنزین باشد، روی آن مایعات نریزید، در عوض بدن او را به غیر از ناحیه سر، در یک روانداز خیس بپیچید تا آتش خاموش شود.

ـ پس از خاموش کردن آتش، لباس های مصدوم را خارج کنید. هرگز لباس های چسبیده به پوست را به زور جدا نکنید، بلکه آنها را از طرف محل چسبیده قیچی کنید.

اقدام بعدی در تمام مصدومین دچار سوختگی، ارزیابی اولیه مصدوم است:

ـ ابتدا ABC را بررسی نمایید و در صورت عدم وجود تنفس یا تنفس غیرمؤثر، عملیات احیا قلبی-ریوی را شروع کنید.

– اگر مصدوم بیهوش است ولی تنفس دارد، او را در وضیعت بهبود قرار دهید.

ـ در تمام مصدومین به علایٔم و شرایط آسیب راه های هوایی توجه داشته باشید. اگر احتمال آسیب راه های هوایی را می دهید، بلافاصله مصدوم را به مراکز درمانی برسانید.

ـ در صورت خونریزی خارجی یا بروز شوک اقدامات مقتضی را انجام دهید.

پس از ارزیابی اولیه، بدن مصدوم را به طور کامل بررسی کنید (معاینه فیزیکی):

– این بررسی شامل معاینه سر و گردن، شکم و سینه و اندام ها از نظر سوختگی و آسیب می باشد. اگر چشم ها دچار سوختگی شده اند، آنها را با یک پوشش استریل مرطوب بپوشانید. اگر پلک ها به هم چسبیده اند، سعی نکنید آنها را با فشار از هم باز کنید.

– شواهد آسیب به راه های هوایی و سوختگی های حلقوی گردن و سینه را جستجو کنید.

– اگر شکم متسع باشد ممکن است استفراغ کند، بنابراین در این حالت او را به پهلو بخوابانید.

– اگر اندام ها دچار سوختگی شده اند، ساعت، دستبند و انگشتر را خارج و با کنترل مکرر نبض، حرارت و رنگ اندام، همچنین پرسش از احساس گزگز و مورمور در آن اندام، جریان خون را کنترل کنید. در صورت وجود هریک از این علایٔم اندام مبتلا را بالاتر از سطح قلب نگه داشته و مصدوم را به مراکز درمانی برسانید.

مراقبت‌‌از‌ناحیه‌‌سوختگی‌: ‌

به منظور جلوگیری از آسیب بیشتر به بافت های زیرین، ناحیه سوخته را باید هرچه سریع تر خنک کرد. شستشوی ناحیه سوخته با آب سرد (دمای ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی گراد) علاوه بر کاهش آسیب، موجب کاهش تورم ناحیه نیز می شود. استفاده از یخ یا ترکیب آب و یخ در ناحیه سوختگی باعث آسیب بیشتر می شود. بعد از این مرحله برای کاهش درد ناحیه سوخته می توان از آب ولرم استفاده نمود.

در سوختگی های درجه یک و دو، ناحیه سوخته را به مدت ده دقیقه در آب سرد فرو ببرید یا زیر جریان ملایم آب سرد شستشو دهید. در صورت ادامه درد، زمان شستشو با آب ولرم را طولانی تر کنید و این کار را تا زمانی که درد تسکین یابد ادامه دهید. اگر آب سرد در دسترس نداشتید می توانید از مایعات دیگر نظیر شیر سرد استفاده کنید.

فراموش نکنید

  1. برای جلوگیری از افت درجه حرارت بدن، در هر مرتبه بیش از ۱۰% سطح بدن را سرد نکنید.

  2. هرگز از یخ برای سرد کردن ناحیه استفاده نکنید. این کار سوختگی ناشی از سرما را نیز به ضایعه اضافه می کند.

به ملایمت ساعت، النگو، انگشتر، کمربند، کفش و نظایر آن ها را قبل از آن که ناحیه آسیب دیده متورم شود، خارج کنید. پس از سردکردن، ناحیه را با یک پانسمان مرطوب و حتی المقدور استریل بپوشانید. پوشاندن ناحیه، تبخیر مایعات بدن، احتمال عفونت و نیز درد ناشی از جریان هوا یا تماس با اطراف را کاهش می دهد.

نهایتاً: اگر نسبت به وخامت سوختگی تردید دارید، مصدوم را به مراکز درمانی بفرستید.

در سوختگیهای درجه ۳، نباید ناحیه را با آب سرد شستشو داد (به خاطر دارید که این سوختگی ها درد ندارند و احتمال عفونت در این نوع سوختگی نسبت به سایر سوختگی ها بیشتر است). موضع را با پوشش استریل بپوشانید. اگر علایٔم شوک وجود دارد اقدامات لازم برای درمان شوک را انجام دهید. مراقب اختلال تنفس مصدوم باشید. مصدوم را به مراکز درمانی برسانید.

فراموش نکنید

نکات زیر را به خاطر بسپارید:

۱. هرگزاز انواع پماد، روغن، کره، لوسیون یا مواد ضدعفونی کننده روی ناحیه سوخته استفاده نکنید.

۲. هرگز از چسب زخم استفاده نکنید.

۳. هرگز تاول ها را پاره نکنید، پوست ورآمده را نکنید و به محل سوختگی دست نزنید. زیرا با اینکار احتمال عفونت افزایش می یابد (لازم به ذکر است اگر عفونت به یک سوختگی درجه ۲ اضافه شود، به علت مستعد بودن محیط، بافت زیرین ازبین رفته آسیب مشابه سوختگی درجه ۳ میشود).

۴. توجه داشته باشید آب سرد عمق سوختگی را کاهش داده و فرایند آن را متوقف می نماید.

 

روش اصلی برطرف کردن درد، شستشو با آب ولرم می باشد . مصرف داروهای مسکن در صورت نیاز تنها توسط پزشک و آن هم به صورت تزریق وریدی خواهد بود.

ـ سوختگی های شیمیایی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

سوختگی شیمیایی در اثر تماس با برخی از مواد شیمیایی ایجاد می شود که می تواند باعث سوزش شدید و صدمه به پوست و یا چشم ها شود. هرچه زمان تماس طولانی تر باشد آسیب به پوست و بافت زیرین بیشتر است.حلال ها و مواد شیمیایی قوی تنها در صنایع و آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند. در منازل بیشتر علت سوختگی های شیمیایی اسیدها و قلیاها (مثل سود سوزآور، سفیدکننده ها، مواد پاک کننده خانگی و مواد رنگ بر) هستند. به خاطر داشته باشید که در سوختگی شیمیایی فرآیند سوختن ممکن است تا مدتها پس از تماس اولیه با ماده سوزاننده ادامه داشته باشد. سوختگی با قلیاها خطرناکتر از اسیدها می باشد، چون قلیاها در پوست بیشتر نفوذ می کنند و مدت طولانی تری فعال باقی می مانند.

سوختگی شیمیایی پوست

علایٔم‌‌و‌نشانه‌ها‌ ‌

– شکایت مصدوم از سوزش پوست.

– پوست ممکن است آلوده یا قرمز به نظر برسد ممکن است در پوست برآمدگی و یا تاول ایجاد شده و گسترش یابد. (شکل ۵-۸)

شکل ۵-۸ سوختگی شیمیایی پوست

اقدامات‌‌اولیه‌ ‌

در کمک به این مصدومین باید اصول ایمنی را به دقت رعایت نمایید، از دستکش استفاده کنید و مراقب باشید دست ها و بدنتان با لباس ها و پوست آغشته به مواد شیمیایی تماس پیدا نکنند.

ـ ناحیه آسیب دیده را به مدت ده دقیقه زیر جریان آب سرد قرار دهید تا ماده شیمیایی از سطح پوست شسته شود. دقت کنید که آب ماده شیمیایی را به طور کامل از سطح پوست بشوید چون در غیر این صورت ممکن است آب ماده شیمیایی را بیشتر در ناحیه پخش کرده و سوختگی را وسیع تر کند.

ـ اگر سوختگی با آهک خشک و یا موادشیمیایی پودر مانند ایجاد شده باشد، قبل از شستشو آن را با برس از سطح پوست پاک کنید. زمان لازم برای شستشوی قلیاها از سطح پوست بیشتر از اسیدهاست.

ـ در همان وضعیتی که عضو آسیب دیده زیر آب است، تمام لباس های مصدوم از جمله کفش ها و جوراب ها را خارج کنید.

ـ پس از شستشوی کامل ماده شیمیایی، اقدامات ذکر شده برای سوختگی حرارتی شدید را انجام دهید و سپس ناحیه آسیب دیده را با یک پوشش استریل بپوشانید

. ـ مصدوم را به مراکز درمانی انتقال دهید.

فراموش نکنید

هرگز نباید اسیدها را با ریختن قلیا روی آن یا بالعکس خنثی کنید. چون از ترکیب اسید و قلیا گرما تولید می شود و گرمای حاصله میتواند آسیب را بیشتر کند.

سوختگی شیمیایی چشم

مواد شیمیایی مایع و جامد می توانند با آسیب رساندن به چشم حتی باعث از دست رفتن کامل بینایی شوند.

اقدامات‌‌اولیه‌: ‌

ـ چشم آسیب دیده را به مدت ۱۵ دقیقه زیر جریان آرام آب سرد شستشو دهید، به نحوی که آب از صورت به بیرون بریزد. یا از مصدوم بخواهید چشمهایش را داخل یک ظرف آب باز و بسته کند. همچنین می توانید مصدوم را بنشانید یا بخوابانید به طوری که سرش به عقب خم و به سمت چشم آسیب دیده متمایل شود. چشم سالم را ببندید، چشم آسیب دیده را به آرامی باز کنید و آب تمیز را از طریق قطره چکان یا بطری روی آن بریزید (شکل ۸-۶).

ـ با یک پوشش استریل یا یک تکه پارچه تمیز بدون پرز، چشم را به صورت شل پانسمان نمایید. ـ

بلافاصله مصدوم را به بیمارستان برسانید.

شکل ۶-۸ شستشوی چشم در سوختگی شیمیایی

فراموش نکنید

  1. دقت کنید هر دو سطح پلک ها به خوبی شسته شده باشند.

  2. اگر چشم بر اثر درد شدید بسته باشد، آن را به ملایمت اما قاطعانه باز کنید.

  3. مصدوم نباید چشمهایش را بمالد.

علایٔم‌‌و‌نشانه‌ها

– درد در چشم آسیب دیده.

– عدم تحمل نور.

– سرخی، تورم یا آبریزش شدید چشم.

– چشم آسیب دیده ممکن است به سختی بسته شده باشد.

 

ـ سوختگی الکتریکی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

سوختگی الکتریکی در اثر برق گرفتگی ایجاد می شود. برق گرفتگی زمانی اتفاق می افتد که جریان برق با جریان و ولتاژ کافی از بدن عبور کند. برق گرفتگی می تواند ناشی از یک منبع تولید برق با ولتاژ پایین یا ولتاژ بالا یا صاعقه باشد. کودکان بیشتر در معرض خطر برق گرفتگی هستند، زیرا به بازی کردن با کلید و سیم و پریز علاقه مند هستند، آب هادی جریان برق می باشد، بنابراین در صورت اتصال دست خیس به وسایل برقی یا زمانی که زیر پاها خیس باشد، احتمال برق گرفتگی بیشتر می شود.

علایٔم‌‌و‌نشانه‌ها

عبور برق از بافت ها با ایجاد گرما به آن ها آسیب می رساند و علایٔم زیر را ایجاد می کند:

ـ در نقاط ورود و خروج جریان برق، پوست قرمز و متورم و سوخته می شود (شبیه سوراخ ناشی از عبور گلوله).

توجه: اگر چه تنها سوختگی کوچکی روی پوست دیده می شود، ولی آسیب وارد به اندام های زیرین می تواند وسیع و قابل توجه باشد.

ـ انقباض عضلات تنفسی در اثر عبور جریان برق یا آسیب به مراکز تنفسی در مغز می تواند منجر به وقفه تنفس شود.

ـ عبور جریان از عضله قلب می تواند اختلالات شدید ریتم و حتی ایست قلبی را موجب شود.

ـ از دست رفتن شدید مایعات بدن به دنبال تخریب بافت ها می تواند باعث بروز شوک شود.

ـ تخریب شدید ماهیچه ها و آزاد شدن فرآورده های ناشی از این تخریب به هنگام دفع ادرار باعث قرمز رنگ شدن ادرار می شود. همچنین ممکن است رسوب این مواد در کلیه ها باعث نارسایی حاد کلیه شود.

ـ شوک الکتریکی خصوصاً در برق گرفتگی با ولتاژ بالا می تواند به علت انقباضات قوی عضلانی (که حتی می تواند مصدوم را به فواصل دور پرت کند) یا سقوط احتمالی (مثلاً از تیر چراغ برق)، شکستگی و دررفتگی استخوان ها را به دنبال داشته باشد.

اقدامات‌اولیه‌در‌برق‌گرفتگی ‌

ـ مصدوم را از جریان برق جدا سازید. بدین منظور سعی کنید برق را از منبع قطع کنید (به طور مثال با قطع فیوز برق منزل را قطع کنید). اگر دسترسی به منبع امکانپذیر نبود یا این کار طول می کشد سعی کنید دوشاخه را از پریز بیرون بکشید یا با کشیدن سیم روکشدار دو شاخه را بیرون آورید. اگر هیچ یک از اعمال مذکور ممکن نبود، روی یک ماده عایق خشک مانند روزنامه یا تخته بایستید و با یک وسیله عایق خشک (مانند عصای چوبی یا جارو) منبع برق را از مصدوم دور کنید. در نهایت اگر هیچ راهی نبود، گوشه ای از لباس مصدوم را که خشک است، بگیرید و با کشیدن آن مصدوم را از جریان برق جدا کنید.

فراموش نکنید

در صورت برق گرفتگی با ولتاژ بالای ناشی از سقوط خطوط فشار قوی برق، سریعاً مقامات مسیٔول یا آتش نشانی را خبر کنید. اگر ولتاژ برق زیاد باشد حتی مواد عایق آنرا هدایت می کنند، بنابراین تا زمانی که منبع جریان برق توسط پرسنل اداره برق قطع نشده به مصدوم نزدیک نشوید و از برداشتن سیم هاحتی با اشیای عایق پرهیز کنید.

ـ اگر لباس های مصدوم شعله ور شده باشد، آنها را خاموش کنید.

ـ اگر مصدوم دچار ایست قلبی و تنفسی شده است، عملیات احیاء را شروع کنید. تنها در صورتی که از قطع جریان برق اطمینان دارید، اقدام به احیاء نمایید.

ـ اگر مصدوم بیهوش است ولی تنفس طبیعی دارد، او را در وضعیت بهبود قرار دهید.

ـ اگر علایٔم شوک وجود داشت، اقدامات اولیه مربوط به آن را انجام دهید.

ـ شکستگی ها (خصوصاً شکستگی های جمجمه یا ستون فقرات) را با آتل بی حرکت کنید و مناطق سوخته را با یک پوشش تمیز و بدون پرز پوشانده و باندپیچی کنید.

ـ مصدوم را به سرعت و با حفظ وضعیت درمانی اش به بیمارستان برسانید.

فراموش نکنید

هرگز از لوسیون، پماد یا روغن روی نواحی سوخته استفاده نکنید. به علاوه هرگز تاول ها را پاره نکنید و ناحیه سوخته را دستکاری نکنید.

صاعقه

صاعقه از نزدیک ترین و بلندترین وسیله برای رسیدن به زمین استفاده می کند. اگر شخصی در تماس با یک وسیله بلند (مانند درخت یا برج) یا حتی نزدیک به آن باشد، یا اگر خودش بلندتر از سایر اجسام آن منطقه باشد و دچار صاعقه زدگی شود آسیب دیدگی وی وسیع خواهد بود. در صاعقه زدگی احتمال ایست قلبی و تنفسی بسیار زیاد است ولی آسیب احشاء داخلی خفیف تر میباشد. بنابراین با شروع سریع عملیات احیاء میتوان جان این مصدومین را نجات داد. شکستگی های جمجمه و ستون مهره نیز در این مصدومین شایع است.

ـ سوختگی تابشی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اشعه آفتاب و نور منعکس شده از سطوح براق (مانند برف) می توانند به پوست و چشم صدمه بزنند.

آفتاب سوختگی

اشعه آفتاب می تواند سوختگی درجه یک یا دو ایجاد کند. در این حالت پوست سرخ، متورم و حساس می شود و شاید تاول بزند.

اقدامات‌اولیه: ‌

۱. مصدوم را به سایه منتقل کنید و با فرو بردن اسفنج در آب سرد و قرار دادن آن روی پوست آسیب دیده آن را خنک کنید.

۲. به مصدوم به تناوب هر بار مقدار کمی آب بدهید.

۳. اگر تاولها وسیع بودند، مصدوم را به مراکز درمانی برسانید.

برف کوری و اشعه جوشکاری

قرار گرفتن چشم ها در معرض درخشش شدید انعکاس آفتاب از روی برف یا خیره شدن طولانی به آن می تواند به قرنیه چشم آسیب برساند. این حالت بسیار دردناک است و شاید بهبود آن حدود یک هفته طول بکشد. در حالی که با استفاده از عینک آفتابی به سادگی می توان از آن جلوگیری کرد. نور ماوراء بنفش اشعه جوشکاری نیز می تواند مانند برف به قرنیه چشم صدمه بزند. البته با استفاده صحیح از ماسک های محافظ مخصوص جوشکاری می توان از آن جلوگیری کرد. علایٔم و نشانه ها معمولاً مدتی بعد از قرار گرفتن چشم در برابر اشعه ظاهر می شوند. این علایٔم عبارت است از : درد شدید چشمها، احساس وجود شن یا فلفل در چشمها، قرمزی و آبریزش چشمها و عدم تحمل نور.

اقدامات‌اولیه: ‌

۱- چشمان مصدوم را با آب سرد بشویید.

۲- هر دو چشم را به صورت شل با چشم بند یا پوشش تمیز بدون پرز بپوشانید.

 

در صورت بروز هر کدام از موارد ذکر شده در بالا می توانید با تماس با تلفن مرکز آمبولانس ستایش به شماره ۵۵۴۲۶۶۴۲
از خدمات اورژانس و آمبولانس خصوصی ستایش امداد و کمک همکاران متخصص ما بهره مند شوید
مرکز آمبولانس خصوصی ستایش امداد در جهت ارائه خدمات آمبولانس خصوصی تهران به صورت ۲۴ ساعت شبانه روز در خدمت هموطنان عزیز می باشد
نوشته‌های پیشین
کمک های اولیه، وظایف امدادگر، ارزیابی مصدوم
نوشته‌ی بعدی
مراقبت از بیمار مبتلا به ویروس کرونا در منزل

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این زمینه را پر کنید
این زمینه را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
شما برای ادامه باید با شرایط موافقت کنید

فهرست