یکی از بیماریهای شایع و رایج در بانوان افتادگی رحم است و میتوان گفت این بیماری متأسفانه زندگی زنان زیادی را تحت تأثیر قرار داده است. گاهی اوقات شدت این بیماری در فرد به میزان زیادی افزایش میکند به شکلی که میتواند جنبههای مختلف زندگی بیمار را با اختلال مواجه کند. این بیماری زمانی رخ میدهد که ماهیچهها و بافت لگن فرد ضعیف شده و توانایی حمایت کافی از رحم را نداشته باشند؛ در نتیجه رحم به سمت واژن حرکت کرده و در برخی موارد از دهانه واژن خارج میشود. افتادگیهای خفیف نیازی به درمان ندارند اما اگر افتادگی مزمن و همراه با عوارض ناخوشایند باشد قطعاً درمان سریع و مناسب لازم خواهد بود.
روشهای مختلفی برای درمان افتادگی رحم وجود دارد که هر یک با توجه به شدت بیماری میتواند در بهبود بیماری مؤثر باشد. جراحی یکی از گزینههایی است که میتواند بر اساس نوع و شدت افتادگی و سایر مسائل بهداشتی در فرایند درمان مورد استفاده قرار بگیرد. خوشبختانه با توجه به پیشرفتهای شگرف علم پزشکی و رشد تکنولوژی و تجهیزات، بسته به شرایط بیمار و نوع افتادگی رحم، جراحیهای متفاوتی به کمک تجهیزات خاص و توسط پزشکان متخصص در بیمارستانهای مجهز صورت میگیرد. آمبولانس خصوصی ستایش امداد شما را در انتقال به بهترین مراکز درمانی همراهی میکند.
جراحیهای مختلف افتادگی رحم
درمان افتادگی رحم شامل چندین روش مختلف است که هر کدام بسته به میزان و شدت افتادگی و وضعیت بیمار، مناسب خواهد بود. پزشک متخصص با توجه به شرایط بیماری و بیمار بهترین روش را تعیین خواهد کرد. در برخی موارد، شاید پزشک مجبور باشد برای حصول نتیجه بهتر چندین روش مختلف را ترکیب کند. گاهی اوقات هم در صورت لزوم و بنا به تشخیص پزشک معالج، میتوان از روشهای جراحی کم تهاجمی برای درمان موفقیتآمیز در موارد شدیدتر افتادگی استفاده کرد.
در روش جراحی افتادگی رحم، جراح از طریق واژن یا شکم به اندامهای رحم بیمار دسترسی پیدا میکند. اگر جراحی از طریق واژن انجام شود، برشی در دیواره واژن ایجاد خواهد شد. اگر از طریق شکم جراحی صورت گیرد، چندین برش کوچک در شکم ایجاد میشود تا ابزارهای کوچکی وارد محل جراحی شوند. گاهی اوقات نیز لازم خواهد بود یک برش بزرگتر به صورت افقی یا به صورت عمودی در شکم بیمار ایجاد شود. هیسترکتومی و لاپاراسکوپی هر دو از روشهای جراحیهای افتادگی رحمی هستند که هر یک دارای معایب و مزایای خاص خود هستند. در ادامه این مقاله برخی از عوارض این دو روش جراحی را مورد بررسی قرار میدهیم.
خطر درمان افتادگی رحم به روش لاپاراسکوپی
جراحی لاپاراسکوپی افتادگی رحم در حال حاضر به دلیل مزایایی که این روش نسبت به جراحی باز دارد مانند کاهش خونریزی، افزایش زمان بهبودی و اقامت کوتاهتر در بیمارستان، به طور گسترده در ترجیح جراحی باز سنتی استفاده میشود. با این حال، لاپاراسکوپی هنوز با خطراتی همراه است و برخی از آنها در زیر توضیح داده شده است.
یکی از اصلیترین خطر درمان افتادگی رحم با لاپاراسکوپی، آسیب ناشی از قرار دادن تروکار است. تروکار وسیلهای است که در ابتدای عمل جراحی به داخل شکم وارد میشود تا ابزارهای دیگر برای دسترسی به محل عمل از آن عبور داده شود. نمونههایی از آسیبهایی که ممکن است رخ دهد عبارتند از هماتوم دیواره شکم، نفوذ در روده بزرگ، نفوذ در عروق خونی و عفونت زخم. آسیب عروقی میتواند باعث خونریزی شود که تهدید کننده زندگی است. آسیب روده می تواند منجر به پریتونیت شود. خطر بروز چنین صدماتی در بین افرادی که سابقه جراحی شکم دارند بیشتر است. الکترودهای مورد استفاده در حین جراحی باعث ایجاد سوختگی الکتریکی در بافتهای اطراف شوند. این سوختگیها می تواند منجر به سوراخ شدن اندامها و پریتونیت شود.
خطر هیپوترمی یکی از انواع خطر عمل افتادگی رحم در این روش است که در اثر کم کردن گازهای سرد و خشک در حین جراحی ممکن است رخ دهد.
تمام دی اکسید کربن وارد شده از حفره شکم ممکن است به دیافراگم و عصب فرنیک فشار وارد کند و موجب ایجاد درد در شانهها و درد هنگام تنفس شود. لازم به ذکر است بهتر است اختلالات انعقاد خون بیمار از موارد منع جراحی لاپاراسکوپی در نظر گرفته شود.
خطر عمل افتادگی رحم در روش هیسترکتومی
هیسترکتومی در شدیدترین موارد افتادگی رحم به کار میرود. اغلب جراحیهای هیسترکتومی جزئی، برداشتن بخشی از رحم اما نه دهانه رحم است. پزشک متخصص تصمیم خواهد گرفت که هیسترکتومی برای شرایط خاص بیمار مناسب است یا نه. لازم به ذکر است در هیسترکتومی هر گونه افتادگی دیواره واژن، مجرای ادرار، مثانه یا رکتوم را میتوان همزمان با جراحی افتادگی رحم اصلاح کرد.
هیسترکتومی میتواند اثرات کوتاه مدت و بلند مدتی ایجاد کند که ممکن است بر سلامت جسمی و روحی بیمار تأثیر بگذارد. دوران نقاهت و بهبودی هر فرد متفاوت است و همه بیماران این عوارض جانبی را تجربه نمیکنند. عوارض و خطر افتادگی رحم در روش هیسترکتومی، شامل مواردی مانند خونریزی، درد، تغییرات در روده و مثانه خواهد بود.
خونریزی بافتها: بریدگیهای ایجاد شده در بافتهای متصل کننده مثانه و کلیهها، مثانه، روده یا رگهای خونی ممکنن است دچار خونریزی شوند البته این عوارض معمولاً در طول جراحی قابل درمان هستند.
درد: پس از هیسترکتومی، بیمار باید انتظار کمی درد را در جایی که جراح برش داده است داشته باشد. البته میزان درد از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می تواند حدود ۴ تا ۸ هفته همراه بیمار باشد اما با گذشت زمان روز به روز از میزان آن کاسته خواهد شد.
خونریزی
دفع لختههای خون و یا ترشحات بدبو که ممکن است در اثر بروز عفونت به وجود آید یکی از عوارض جراحی است، در این صورت بهتر بیمار با تیم مراقبتی و پزشکی خود مشاوره داشته باشد.
تغییرات مثانه و روده
ممکن است بعد از عمل هیسترکتومی، بیمار دچار مشکلات مثانه یا روده شود. تحقیقات نشان داده است که در زنان و افرادی که هیسترکتومی میشوند ، خطر آسیب به کلیهها و مثانه وجود دارد و در صورت جراحی باز احتمال بروز این عارضه میتواند بیشتر هم باشد.
برخی از علائم خطر جراحی افتادگی رحم که در مثانه و روده مشاهده میشود اغلب بین ۶ تا ۱۲ ماه پس از جراحی به خودی خود بهبود می یابند، و برخی علائم مانند یبوست نیز ممکن است مدت زمان بیشتری فرد را درگیر کنند. ستایش امداد جهت دوره نقاهت نیز پیش بینی لازم را داشته و خدمات اورژانس در منزل را ارائه می دهد و بهترین مراکز ارائه دهنده خدمات تعویض پانسمان در منزل، تزریق آمپول در منزل، کشیدن بخیه در منزل و … را معرفی می نماید.
تغییرات در روابط جنسی
گاهی بیمار متوجه میشود که پس از رابطه جنسی او تحت تاثیر قرار گرفته است. این ممکن است به دلیل خود جراحی یا تأثیر مسائل عاطفی در نتیجهی درمان باشد. این امر رایج است و ممکن است مدتی طول بکشد تا بهبود یابد، اما معمولاً اوضاع بهتر میشود.